Mafia Śmieciowa to nie tylko fikcyjny termin – to brutalna rzeczywistość, która od lat drenuje miejskie budżety, zatruwa środowisko i wystawia prawo do pośmiewiska. W maju 2025 roku w Siemianowicach Śląskich zatrzymano byłego naczelnika tamtejszego urzędu za korupcję, ponieważ przyjmował łapówki od przestępców, wymuszających korzystne decyzje administracyjne w zakresie gospodarki odpadami. Ta jednostkowa sprawa wpisuje się w szeroki kontekst działań mafii śmieciowej, której członkowie na Śląsku i w całym kraju porzucają nielegalnie składowane odpady, generując zagrożenie dla zdrowia i życia mieszkańców.
W tym artykule przybliżymy kulisy zatrzymania, mechanizmy działania mafii, skalę ich przestępczego procederu oraz dotychczasowe efekty śledztwa prowadzonego przez Prokuraturę Regionalną w Katowicach.
Tło sprawy i zatrzymanie byłego naczelnika
W dniu 13 maja 2025 roku policjanci z Wydziału do Walki z Korupcją KWP w Katowicach przeprowadzili zatrzymanie byłego naczelnika jednego z wydziałów Urzędu Miasta w Siemianowicach Śląskich, oskarżonego o przyjmowanie łapówek w zamian za pozytywne decyzje dotyczące gospodarki odpadami. Mężczyzna miał pełnić tę funkcję od 4 maja 2015 do końca stycznia 2018 roku, okres w którym – według materiału dowodowego – wystawiał administracyjne zgody dla grup przestępczych zainteresowanych nielegalnym składowaniem i utylizacją odpadów.
Prokuratura Regionalna w Katowicach przedstawiła 48-letniemu byłemu urzędnikowi zarzuty przekroczenia uprawnień i niedopełnienia obowiązków, zagrożone karą do 10 lat więzienia. Na wniosek śledczych zastosowano wobec niego poręczenie majątkowe w wysokości 20 tysięcy złotych oraz dozór policyjny.
Mechanizmy działania mafii śmieciowej
Struktura mafii śmieciowej opiera się na zorganizowanych grupach przestępczych, które wynajmują magazyny lub inne nieruchomości, by składować w nich odpady, często niebezpieczne, bez wymaganych zezwoleń. Gdy teren zostaje zapełniony, przestępcy znikają, pozostawiając samorządy z olbrzymimi kosztami usunięcia toksycznych odpadów. Składanie odpadów wbrew przepisom odbywa się także poprzez fałszowanie dokumentacji i fikcyjne deklaracje utylizacji, co potwierdzają ustalenia CBŚP – w jednej z ostatnich akcji policjanci odnotowali aż 17 tys. zarzutów za nielegalny obrót odpadami, w tym niebezpiecznymi i rakotwórczymi.
Fikcyjna utylizacja i porzucanie odpadów
Grupy mafijne posługują się nierzetelnymi Kartami Przekazania Odpadów, aby ukryć rzeczywiste miejsca składowania. W sprawie małopolskiej mafii śmieciowej Prokuratura Okręgowa w Krakowie ustaliła, że w ciągu dwóch lat zakopano lub porzucono ponad 2,3 tys. naczep samochodowych z odpadami, każda o pojemności 24 ton, co oznaczałoby niemal 50 km korka ciężarówek pełnych toksycznych odpadów.
Skala i skutki działalności mafii śmieciowej
Nielegalny import odpadów
Problem pogłębił się po liberalizacji przepisów – w 2018 roku do Polski wjechało rekordowo ponad 434 tys. ton odpadów na podstawie zezwoleń GIOŚ, z czego ogromna część okazała się niebezpieczna. Liczba wykrytych przypadków nielegalnego międzynarodowego przemieszczania odpadów wzrosła z 55 w 2018 r. do 122 w 2019 r.
Pożary dzikich wysypisk
Spalanie odpadów dla zysku stało się plagą, a od 2016 do połowy 2019 roku odnotowano 622 pożary nielegalnych składowisk, a w samym 2020 roku – około 200. Te dramatyczne incydenty uwidaczniają, jak wielkie zagrożenie środowiskowe niesie za sobą działalność mafii, powodując emisję toksycznych substancji i zanieczyszczenie powietrza.
Ukryte koszty dla samorządów
Gminy i właściciele nieruchomości zostają z długami na miliony złotych za uprzątnięcie dzikich wysypisk. Utylizacja niebezpiecznych odpadów jest nie tylko kosztowna, ale też czasochłonna, a odpowiedzialność prawna często wymyka się prawnym procedurom.
Śledztwo i postępy prokuratury
Pod nadzorem Prokuratury Regionalnej w Katowicach zarzuty usłyszało już 108 osób, a 5 pozostaje poszukiwanych. Ostatnie zatrzymania miały miejsce 27 grudnia na obszarze Śląska i Dolnego Śląska, gdzie policjanci ujęli kolejnych 2 członków grupy. Sąd zdecydował o trzymiesięcznym areszcie dla 7 zatrzymanych, a wobec pozostałych 3 zastosowano wolnościowe środki zapobiegawcze.
Wnioski ze śledztwa
Do tej pory ujawniono, że przestępcy wykorzystywali złożone struktury korupcyjne, do których zaliczała się współpraca urzędników, fałszowanie dokumentów oraz przemyt odpadów zza granicy. Skala zatrzymań i wysoka liczba zarzutów (17 tys.) wskazują, że walka z mafią śmieciową wymaga koordynacji służb na poziomie krajowym.
Wnioski i perspektywy
Przypadek byłego naczelnika z Siemianowic Śląskich to dowód na to, że bez przecięcia powiązań korupcyjnych nie da się skutecznie zwalczać mafii śmieciowej. Konieczne jest wzmocnienie nadzoru instytucji takich jak GIOŚ, pełna inwentaryzacja odpadów niebezpiecznych oraz surowe kary za fałszowanie dokumentacji.
Z punktu widzenia prawa, kluczowe będzie również ujednolicenie procedur na poziomie samorządowym oraz współpraca międzynarodowa w zakresie kontroli transportów odpadów. Transparentność i surowość kar mogą wreszcie ograniczyć rozrost mafii odpadów, które traktują Polskę jako łatwy cel do zarobku kosztem czystości środowiska i bezpieczeństwa obywateli.
Artykuł powstał na podstawie informacji z Prokuratury Regionalnej w Katowicach oraz Komendy Wojewódzkiej Policji w Katowicach.
Policja.pl, PortalKomunalny.pl, Serwisy Gazeta Prawna, TVN24, Zielona, Forsal, Newsweek
Chcesz wiedzieć więcej o sprawach ważnych dla Siemianowic Śląskich? Dołącz do naszej społeczności na Forum Siemiona! Dyskutuj, komentuj i bądź na bieżąco z najważniejszymi wydarzeniami w naszym mieście. 📢 Odwiedź Forum Siemiona i dołącz do rozmowy już teraz!
