Meta Platforms ogłosiła przełomową decyzję o rozpoczęciu wykorzystywania danych użytkowników z Unii Europejskiej do trenowania swoich modeli sztucznej inteligencji. Od 27 maja 2025 roku firma automatycznie zacznie przetwarzać publiczne posty dorosłych użytkowników Facebook i Instagram, co stanowi znaczące odejście od dotychczasowych praktyk ochrony danych w regionie. Decyzja ta budzi poważne kontrowersje dotyczące prywatności cyfrowej, wykorzystuje kontrowersyjny model „opt-out” wymagający aktywnego sprzeciwu ze strony użytkowników, oraz rodzi pytania o zgodność z regulacjami RODO i rzeczywistą kontrolę jednostek nad własnymi danymi osobowymi.

Podstawowe Informacje o Planach Meta

Zakres i Terminarz Implementacji

Meta oficjalnie poinformowała użytkowników o planach wykorzystywania danych europejskich do trenowania sztucznej inteligencji, rozpoczynając kampanię informacyjną już 15 kwietnia 2025 roku. Proces przetwarzania danych do celów szkolenia AI ma ruszyć 27 maja 2025 roku, co oznacza, że użytkownicy mają ograniczone okno czasowe na wyrażenie sprzeciwu. Firma uzasadnia tę decyzję potrzebą dostosowania swoich modeli AI do specyfiki kulturowej i językowej krajów w UE, tak aby były zdolne do rozpoznawania między innymi humorystycznych treści czy sarkazmu. Meta argumentuje, że ma „obowiązek tworzenia sztucznej inteligencji, która nie tylko jest dostępna dla Europejczyków, ale jest faktycznie dla nich stworzona”.

Decyzja ta stanowi powrót do wcześniejszych planów firmy, które zostały zawieszone w czerwcu poprzedniego roku po skargach złożonych przez organizacje ochrony danych osobowych. Europejska Rada Ochrony Danych (EROD) w grudniu miała wyrazić zgodę na wdrożenie metody szkolenia AI oraz zabezpieczeń prywatności w obecnej formie. Irlandzka Komisja Ochrony Danych (DPC), jako organ wiodący dla Meta, poinformowała o planowanych działaniach pozostałe organy nadzorcze, w tym Prezesa UODO.

Rodzaje Przetwarzanych Danych

Meta będzie wykorzystywać szeroki zakres danych użytkowników do trenowania swoich modeli AI. Oprócz publicznych postów i komentarzy, firma planuje wykorzystywać także interakcje użytkowników ze swoim nowym modelem AI, który w UE zaczął działać w marcu 2025 roku. Zgodnie z informacjami przekazanymi przez firmę, dane treningowe będą obejmować wszystkie posty, komentarze i zdjęcia użytkowników Facebooka – dosłownie wszystkie, od momentu założenia przez nich konta. Według dokumentów firmy, może to obejmować podpisy pod zdjęciami na Instagramie, komentarze na Facebooku oraz inne publiczne treści.

Firma nie będzie jednak wykorzystywać prywatnych wiadomości do rodziny i znajomych oraz danych osób poniżej 18 roku życia. Meta wykluczyła także prywatne rozmowy prowadzone za pośrednictwem WhatsApp. Jednak definicja „publicznych treści” pozostaje nieprecyzyjna, co budzi wątpliwości co do tego, czy obejmuje ona komentarze pod postami znajomych, grupy publiczne, czy zdjęcia oznaczone jako „dla znajomych znajomych”.

Mechanizm Opt-Out i Proces Sprzeciwu

Kontrowersyjna Metoda „Opt-Out”

Meta zastosowała model „opt-out”, co oznacza, że automatycznie wykorzysta dane wszystkich użytkowników, chyba że ci aktywnie wyrażą sprzeciw. Jak zauważa analityczka ds. cyfrowych Aleksandra Wójtowicz, „to zupełne odejście od dotychczas rozumianej ochrony danych”, ponieważ firma z założenia pobierze dane użytkowników, chyba że ci wyrażą aktywny sprzeciw. Ten mechanizm stoi w sprzeczności z tradycyjnym podejściem do ochrony danych, gdzie zgoda powinna być wyrażana proaktywnie, a nie domyślnie zakładana.

NGO zajmujące się ochroną danych osobowych wskazują, że wypisanie się wymaga aktywnego sprzeciwu, co może być niezgodne z RODO. Organizacja Noyb zapowiedziała pozew przeciwko Mecie, argumentując, że „Meta zaczyna trenować model AI, pomijając zgodę użytkowników”, co łamie przepisy ochrony danych. Problem komplikuje fakt, że proces wypisania jest celowo nieintuicyjny i skomplikowany – link do formularza działa tylko na komputerze, a nie w aplikacji na smartfonie, z którego najczęściej korzysta się do komunikacji w mediach społecznościowych.

Procedura Składania Sprzeciwu

Użytkownicy mogą wyrazić sprzeciw wyłącznie poprzez specjalny formularz dostępny w swoich kontach. Procedura składania sprzeciwu wymaga kilku kroków: zalogowania się na swoje konto Facebook lub Instagram, przejścia do ustawień prywatności, znalezienia sekcji związanej z „prawem do sprzeciwu”, a następnie wypełnienia formularza zawierającego pytania otwarte. Użytkownik musi udzielić odpowiedzi dotyczących wpływu przetwarzania danych na jego osobę oraz dostarczyć dodatkowe informacje uzasadniające sprzeciw.

Meta zaznacza, że każdy sprzeciw będzie rozpatrywany indywidualnie zgodnie z przepisami o ochronie danych, co oznacza, że decyzja o jego akceptacji nie będzie automatyczna. Facebook podkreśla: „Rozpatrzymy sprzeciw zgodnie z odpowiednimi przepisami o ochrony danych. Jeśli Twój sprzeciw zostanie uwzględniony, będzie miał zastosowanie w przyszłości”. Ta formuła budzi wątpliwości, ponieważ sprzeciw nie będzie akceptowany automatycznie, a Meta będzie go rozpatrywać indywidualnie w zależności od tego, co użytkownik wpisze w formularzu.

Ograniczenia i Problemy Prawne

Nieodwracalność Procesu

Jednym z najpoważniejszych problemów związanych z planami Meta jest nieodwracalność procesu włączenia danych do trenowania AI. Jak przyznaje sama Meta, gdy dane znajdą się w modelu sztucznej inteligencji, nie można ich już usunąć. Z technicznego punktu widzenia modele AI, szczególnie językowe, nie przechowują danych w formie rekordów, które można odfiltrować – informacje są „rozsmarowane” w wagach sieci neuronowej, przez co ich usunięcie wymagałoby retrenowania całego modelu. Meta tego nie zrobi, co oznacza, że użytkownicy, którzy nie zdążą złożyć sprzeciwu do 26 maja, stracą kontrolę nad swoimi danymi na zawsze.

Dr Łukasz Olejnik zwraca uwagę na krytyczne znaczenie terminu: „27 maja 2025 r. Meta rozpocznie szkolenie. Kiedy dane znajdą się w modelu sztucznej inteligencji, nie można ich z niego usunąć”. Meta deklaruje, że dane użytkowników, którzy sprzeciwią się do 27 maja, nie będą w ogóle wykorzystywane do szkolenia AI, podczas gdy w przypadku późniejszego sprzeciwu dane mają zostać usunięte jedynie z przyszłych zbiorów treningowych.

Ograniczenia Sprzeciwu

Sprzeciw ma istotne ograniczenia, które mogą sprawiać, że jego skuteczność będzie ograniczona. Po pierwsze, sprzeciw obejmuje tylko dane powiązane z danym kontem i kontami połączonymi w Centrum kont. Po drugie, mechanizm ten nie ma zastosowania do danych innych osób pojawiających się na profilach użytkowników, którzy sprzeciwu nie wyrazili. Oznacza to, że nawet jeśli użytkownik złoży sprzeciw, jego dane mogą być nadal wykorzystywane, jeśli pojawią się w publicznych postach innych osób.

Meta ma jeszcze jeden sposób na szkolenie generatywnej sztucznej inteligencji mimo sprzeciwu użytkowników. Jak czytamy w centrum pomocy Facebooka, może się to zdarzyć, jeśli wizerunek lub informacje użytkownika pojawią się w dowolnym miejscu na obrazie udostępnionym przez inną osobę lub zostaną wspomniane w postach czy podpisach udostępnianych przez inne osoby. Oznacza to, że nawet osoby niemające konta na Facebooku ani Instagramie mogą mieć swoje dane wykorzystywane do szkolenia SI, jeśli znajomi opublikują zdjęcie z ich wizerunkiem.

Aspekty Techniczne i Prawne

Zgodność z RODO

Z perspektywy RODO, Meta powołuje się na „uzasadniony interes” w rozwoju narzędzi AI zgodnie z artykułem 6 ustęp 1 litera f. Jednak ten interes musi być zrównoważony z prawami jednostki, w tym prawem do sprzeciwu (artykuł 21) i prawem do informacji (artykuł 5). Problem polega na tym, że gdy dane zostają wprowadzone do modelu, który nie pozwala na ich usunięcie, trudno mówić o realnej kontroli nad własnymi danymi, szczególnie jeśli formularz sprzeciwu jest trudny do znalezienia lub napisany niejasnym językiem.

Wiceszef holenderskiego Urzędu Ochrony Danych Osobowych, Monique Verdier, ostrzega przed ryzykiem utraty kontroli nad danymi: „Jeżeli opublikowaliśmy coś na Instagramie czy Facebooku, te dane znajdą się w tym modelu sztucznej inteligencji. Nie będziemy wiedzieli, co dokładnie się z nimi dzieje”. Ten brak transparentności i kontroli może stanowić naruszenie podstawowych zasad RODO dotyczących przejrzystości przetwarzania danych osobowych.

Implikacje dla Bezpieczeństwa Danych

Decyzja Meta rodzi szersze pytania o bezpieczeństwo danych i prywatność w epoce sztucznej inteligencji. Firma inwestuje ogromne zasoby – między 60 a 65 miliardów dolarów w 2025 roku – w rozwój infrastruktury AI, w tym centrów danych, serwerów i infrastruktury sieciowej niezbędnej do rozwoju modeli AI. Ten masowy proces gromadzenia i przetwarzania danych osobowych w celach trenowania AI może tworzyć precedens dla innych firm technologicznych.

Warto zauważyć, że Meta już wcześniej rozwijała otwarto źródłowe modele LLM Llama, które są jednymi z najpopularniejszych modeli open-source dostępnych dla użytkowników indywidualnych. Obecne plany oznaczają znaczące rozszerzenie zakresu danych treningowych o europejskie treści, co może wpłynąć na sposób, w jaki AI będzie interpretować i generować treści dotyczące europejskiej kultury i społeczeństwa.

Praktyczne Wskazówki dla Użytkowników

Instrukcja Składania Sprzeciwu

Dla użytkowników, którzy chcą uniknąć wykorzystania swoich danych do trenowania AI, kluczowe jest podjęcie działań przed 27 maja 2025 roku. Proces składania sprzeciwu wymaga wykonania kilku precyzyjnych kroków. Na Facebooku należy zalogować się na swoje konto, kliknąć na zdjęcie profilowe w prawym górnym rogu strony, wybrać „Ustawienia i prywatność”, następnie „Centrum ochrony prywatności”, przeczytać komunikat i kliknąć w aktywny hiperłącze pod tekstem „prawo do sprzeciwu”.

Na Instagramie procedura jest nieco inna: należy wejść na swój profil, kliknąć w ikonkę trzech poziomych kresek w prawym górnym rogu, z menu wybrać zakładkę „Informacje”, następnie „Zasady prywatności”, a potem kliknąć w link „prawo do sprzeciwu”. W obu przypadkach wymagane jest wypełnienie formularza zawierającego adres e-mail oraz uzasadnienie sprzeciwu.

Przykłady Uzasadnień

Użytkownicy nie muszą być prawnikami ani specjalistami od danych osobowych, aby skutecznie wypełnić formularz. Wystarczą szczere, osobiste powody. Przykłady uzasadnień mogą obejmować: „Zależy mi na ochronie prywatności i nie wyrażam zgody na przetwarzanie moich treści w celach technologicznych” lub „Wyrażam sprzeciw wobec wykorzystywania danych osobowych mnie dotyczących, zawartych w informacjach publicznych, w celu opracowywania i ulepszania generatywnych modeli sztucznej inteligencji”. Niektórzy użytkownicy skutecznie powoływali się na swoją pracę zawodową.

Przykład treści sprzeciwu

Poniżej prezentujemy Ci przykład, którego możesz użyć do zgłoszenia sprzeciwu w formularzy firmy Meta:

Temat: Sprzeciw wobec przetwarzania moich danych osobowych w celu trenowania systemów AI przez Meta

Treść:

Zgodnie z art. 21 RODO wyrażam stanowczy sprzeciw wobec przetwarzania moich danych osobowych, w tym publicznych postów, zdjęć, komentarzy oraz wszelkich interakcji z funkcjami AI na platformach Meta (Facebook, Instagram), w celu trenowania systemów sztucznej inteligencji.

Nie wyrażam zgody na wykorzystywanie moich treści w sposób, który wykracza poza pierwotny cel ich publikacji. Uważam, że takie działania naruszają moje prawo do prywatności oraz prawo do kontroli nad moimi danymi osobowymi.

W związku z powyższym żądam:

Natychmiastowego zaprzestania przetwarzania moich danych osobowych w celach związanych z trenowaniem systemów AI.
Usunięcia wszelkich moich danych osobowych, które zostały już wykorzystane w tym celu.
Potwierdzenia na piśmie, że moje żądanie zostało uwzględnione oraz że moje dane nie będą wykorzystywane w przyszłości do trenowania systemów AI.

W przypadku braku pozytywnego rozpatrzenia mojego sprzeciwu w ustawowym terminie, zastrzegam sobie prawo do złożenia skargi do odpowiedniego organu nadzorczego ds. ochrony danych osobowych.

Z poważaniem,

[Twoje imię i nazwisko]

Link do Formularza sprzeciwu Facebook – https://www.facebook.com/help/contact/367438723733209

Link do Formularza sprzeciwu Instagram – https://help.instagram.com/contact/767264225370182

Pismo na miarę — Pismo uszyte na wymiar Twojej sprawy

Dodatkowe Środki Ochrony

Oprócz składania formalnego sprzeciwu, użytkownicy mogą podjąć dodatkowe kroki w celu ochrony swojej prywatności. Warto przeanalizować ustawienia prywatności na swoich kontach i ograniczyć widoczność postów tylko do znajomych lub wybranych grup. Na Facebooku można zmienić ustawienia dotyczące tego, kto może zobaczyć przyszłe posty, przejść do sekcji prywatności i wybrać bardziej restrykcyjne opcje udostępniania.

Na Instagramie użytkownicy mogą przekształcić konto publiczne na prywatne, co ograniczy dostęp do treści tylko dla zatwierdzonych obserwujących. Proces ten wymaga przejścia do ustawień, wyboru opcji „Prywatność”, a następnie „Prywatność konta” i przestawienia przełącznika „Konto prywatne” na aktywny. Warto również regularnie przeglądać i usuwać stare posty, które mogłyby być wykorzystane do trenowania AI.

Szerszy Kontekst i Implikacje

Precedens dla Branży

Decyzja Meta może stworzyć precedens dla całej branży technologicznej w zakresie wykorzystywania danych użytkowników do trenowania AI. Inne firmy, obserwując reakcję regulatorów i użytkowników na działania Meta, mogą podjąć podobne kroki lub, przeciwnie, zastosować bardziej ostrożne podejście. Sukces lub niepowodzenie implementacji planów Meta może znacząco wpłynąć na przyszłe regulacje dotyczące AI i ochrony danych w Europie.

Irlandzka Komisja Ochrony Danych współpracuje z innymi organami nadzorczymi w ramach Europejskiej Rady Ochrony Danych, monitorując wdrażanie mechanizmu sprzeciwu. Ta koordynacja na poziomie europejskim może prowadzić do wypracowania jednolitych standardów dla całej branży, wpływając na sposób, w jaki firmy technologiczne będą w przyszłości podchodzić do wykorzystywania danych użytkowników.

Długoterminowe Konsekwencje

Długoterminowe konsekwencje decyzji Meta mogą być znaczące zarówno dla użytkowników indywidualnych, jak i dla całego ekosystemu cyfrowego. Po pierwsze, może to wpłynąć na zaufanie użytkowników do platform społecznościowych i ich gotowość do udostępniania treści. Po drugie, może to przyspieszyć rozwój alternatywnych platform, które oferują większą kontrolę nad danymi osobowymi.

Z perspektywy rozwoju AI, włączenie europejskich danych kulturowych i językowych do modeli Meta może rzeczywiście poprawić ich skuteczność w kontekście europejskim, ale kosztem prywatności użytkowników. To może prowadzić do dylematu między innowacją technologiczną a ochroną prywatności, który będzie wymagał zrównoważonych rozwiązań regulacyjnych.

Wnioski i Rekomendacje

Meta’s plany wykorzystywania danych europejskich użytkowników do trenowania AI reprezentują znaczący zwrot w podejściu do ochrony danych osobowych w regionie. Kontrowersyjny model „opt-out” wymaga od użytkowników aktywnego działania w celu ochrony swoich danych, co odwraca tradycyjne założenia o zgodzie i kontroli nad danymi osobowymi. Krytyczne znaczenie ma ograniczony czas na złożenie sprzeciwu oraz nieodwracalność procesu włączenia danych do modeli AI.

Użytkownicy, którzy cenią sobie prywatność, powinni niezwłocznie podjąć działania mające na celu złożenie sprzeciwu przed 27 maja 2025 roku. Równocześnie warto rozważyć bardziej ogólne zmiany w ustawieniach prywatności oraz świadome podejście do publikowania treści w mediach społecznościowych. Długoterminowo, sytuacja ta podkreśla potrzebę silniejszych regulacji prawnych, które będą w stanie nadążyć za tempem rozwoju technologii AI, jednocześnie chroniąc podstawowe prawa obywateli do prywatności i kontroli nad własnymi danymi.

Autorzy: zespół redakcyjny ForumSiemiona.pl – łączymy doświadczenie dziennikarskie, merytoryczną rzetelność i optymalizację pod kątem wyszukiwarek. Masz własne wideo lub inne informacje? Napisz do nas: AdminForumSiemiona@proton.me

Chcesz wiedzieć więcej o sprawach ważnych dla NGO z Siemianowic Śląskich? Dołącz do naszej społeczności na Forum Siemiona! Dyskutuj, komentuj i bądź na bieżąco z najważniejszymi wydarzeniami w naszym mieście. 📢 Odwiedź Forum Siemiona i dołącz do Strefy NGO już teraz!

Zgłoś Sprzeciw do Meta Platforms 27 maja mija ostatni termin

Podstawowe Informacje o Planach Meta

Zakres i Terminarz Implementacji

Rodzaje Przetwarzanych Danych

Mechanizm Opt-Out i Proces Sprzeciwu

Kontrowersyjna Metoda „Opt-Out”

Procedura Składania Sprzeciwu

Ograniczenia i Problemy Prawne

Nieodwracalność Procesu

Ograniczenia Sprzeciwu

Aspekty Techniczne i Prawne

Zgodność z RODO

Implikacje dla Bezpieczeństwa Danych

Praktyczne Wskazówki dla Użytkowników

Instrukcja Składania Sprzeciwu

Przykłady Uzasadnień

Przykład treści sprzeciwu

Dodatkowe Środki Ochrony

Szerszy Kontekst i Implikacje

Precedens dla Branży

Długoterminowe Konsekwencje

Wnioski i Rekomendacje

Źródła:

Zostaw komentarz Anuluj odpowiedź

Podstawowe Informacje o Planach Meta

Zakres i Terminarz Implementacji

Rodzaje Przetwarzanych Danych

Mechanizm Opt-Out i Proces Sprzeciwu

Kontrowersyjna Metoda „Opt-Out”

Procedura Składania Sprzeciwu

Ograniczenia i Problemy Prawne

Nieodwracalność Procesu

Ograniczenia Sprzeciwu

Aspekty Techniczne i Prawne

Zgodność z RODO

Implikacje dla Bezpieczeństwa Danych

Praktyczne Wskazówki dla Użytkowników

Instrukcja Składania Sprzeciwu

Przykłady Uzasadnień

Przykład treści sprzeciwu

Dodatkowe Środki Ochrony

Szerszy Kontekst i Implikacje

Precedens dla Branży

Długoterminowe Konsekwencje

Wnioski i Rekomendacje

Źródła:

Related Posts

Zostaw komentarz Anuluj odpowiedź